سیستم آموزشی کشورها، سرمایه حیاتی آن‌ها در رویارویی با چالش‌های بالقوه آینده بوده ضمن اینکه ابزار ارزشمندی در محقق ساختن آرمان‌های ملل می‌باشد. لذا ارزیابی نظام‌های آموزشی جهت حصول اطمینان از کفایت کارایی و اثربخش آن‌ها حائز اهمیت بسیار می‌باشد. در مقاله حاضر به تشریح عوامل مؤثر بر ارزشیابی، کارایی و اثربخشی نظام‌های آموزشی پرداخته می‌شود.

در ارزیابی عملکرد نظام‌های آموزشی، کیفیت نظام‌های آموزشی به واسطه ارزیابی کارآیی و اثربخشی آن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. کیفیت نظام آموزشی، میزان انطباق وضعیت موجود عناصر نظام  با استانداردها یا اهداف و انتظارات است. عناصر نظام آموزشی شامل درون‌دادها، فرایندها، محصولات، برون‌دادها و پیامدها می‌باشند که در ارزیابی کارایی و اثربخشی مورد ارزشیابی قرار می‌گیرند. ویژگی‌های مدرس، یادگیرنده و نظام آموزشی مهم‌ترین درون‌دادهای نظام آموزشی می‌باشند. فرایندهای یاددهی-یادگیری مهم‌ترین فرایندها، نتایج امتحانات نیم‌سال تحصیلی و وضعیت ارتقاء پایه تحصیلی مهم‌ترین محصولات و تعداد دانش‌آموختگان و کیفیت خدمات آ‌ن‌ها از عوامل برون‌دادی و تأثیر دانش‌آموختگان بر وضعیت شهروندی جامعه از جوانب مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از عوامل پیامدی نظام های آموزشی محسوب می‌شوند. ارزیابی عوامل مذکور ممکن است به صورت درونی، توسط اعضای نظام، یا به صورت بیرونی، توسط مؤسسات خارجی، صورت گیرد. می‌توان ارزشیابی آموزشی را با استفاده از رویکردهای مختلف انجام داد. عوامل درون‌دادی، فرایندی و برون‌دادی، اهداف و عامل ارزشیابی و رویکردهای آموزشی مورد استفاده از عوامل مؤثر بر ارزشیابی نظام‌های آموزشی می‌باشند.