زمینه و هدف: قلدری یکی از مهمترین چالشهای دوران نوجوانی است که در دختران میتواند پیامدهای روانشناختی و عاطفی جدی به همراه داشته باشد. شواهد پژوهشی نشان میدهد آموزش مهارتهای حل مسئله نقش مؤثری در کاهش رفتارهای پرخطر دارد. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش خلاقانه حل مسئله به روش TRIZ بر کاهش رفتارهای قلدری در میان دانشآموزان دختر انجام شد.
مواد و روشها: این مطالعه تجربی در سال ۱۴۰۲ بر روی ۶۰ دانشآموز دختر مقطع متوسطهٔ دوم شهرستان علیآبادکتول انجام شد. نمونهگیری بهروش تصادفی ساده انجام گرفت. مداخله شامل شش جلسهٔ ۶۰ دقیقهای آموزش گروهی با استفاده از روش خلاقانه حل مسئله TRIZ بود. ابزار گردآوری دادهها شامل پرسشنامه جمعیتشناختی و پرسشنامه استاندارد قلدری ایلینویز (۲۰۰۱) بود که روایی و پایایی آن پیشتر تأیید شده است. دادهها در دو مرحلهٔ پیشآزمون و پسآزمون جمعآوری و با نرمافزار SPSS نسخه ۲۱ و آزمونهای آماری تی زوجی، تی مستقل و تحلیل کوواریانس تحلیل شدند.
یافته ها: قبل از مداخله، بین دو گروه آزمون و کنترل از نظر قلدری و ابعاد آن تفاوت معناداری نشان نداد (72/0=(P ولی میزان قلدری پس از مداخله، تفاوت معناداری بین دو گروه در همه ابعاد قلدری نشان داد (01/0 >P). در گروه آزمون، مقایسه پیشآزمون و پسآزمون کاهش معناداری در قلدری، نزاع، قربانی و نمره کل نشان داد (01/0 >P). در حالی که در گروه کنترل هیچ تفاوتی مشاهده نشد (43/0=P) نتایج تحلیل کوواریانس نیز اختلاف معناداری بین دو گروه نشان داد((01/0 >P، 67/0=Eta).
نتیجه گیری: آموزش خلاقانه حل مسئله به روش تریز به طور معناداری رفتارهای قلدرانه دانشآموزان دختر را کاهش داد، روابط اجتماعی و مهارتهای عاطفی آنها را بهبود بخشید و اثرات مثبت آن در پیگیریها پایدار ماند؛ بنابراین اجرای منظم این برنامه در مدارس و توجه خانوادهها و معلمان به آموزش همدلی توصیه میشود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1404/5/28 | پذیرش: 1404/6/8 | انتشار: 1404/6/31